Politiek, een toneel voor lelijke mensen | Column Robin Westdijk
Op 29 maart 2023 ben ik beëdigd als Statenlid in de provincie Zuid-Holland voor Forum voor Democratie. Sindsdien heb ik aan verschillende Statenvergaderingen en commissies deelgenomen, waardoor ik inmiddels een goed inzicht heb gekregen in de samenstelling en dynamiek van de provinciale politiek.
Hoewel de titel wellicht suggereert dat politici er onaantrekkelijk uitzien, en sommige politici opvallend onverzorgd voor de dag komen – met goedkeuring van hun achterban – is dat niet het onderwerp van deze column.
Waar ik in deze column de nadruk op wil leggen, is de gedachtewisseling en meningsvorming. Dit zou het centrale thema in de politiek moeten zijn, maar – zoals u wellicht niet zal verbazen – dit blijkt ook in de provinciale politiek, net als in de landelijke politiek, een farce. Tijdens diverse debatten in commissies en Statenvergaderingen worden stellingen ingenomen en zogenoemde interrupties gepleegd bij andere politieke partijen en bij de gedeputeerden. Dit is echter vaak niets meer dan een kinderlijk toneelstukje, waarbij de vragen en interrupties al volledig op elkaar zijn afgestemd. Achter de schermen zie je regelmatig gedeputeerden, fractievertegenwoordigers en fractiemedewerkers gezellig met elkaar de spreekteksten, moties en schriftelijke vragen op elkaar afstemmen.
Op deze manier probeert men ‘goodwill’ te creëren bij de coalitiepartijen om 'relatief' kleine overwinningen te behalen, vaak onbeduidende details, geneuzel in de marge. Vervolgens laat men zich opnieuw voor het karretje spannen om mee te gaan in de plannen van de coalitie. Hierdoor kunnen de coalitiepartijen zichzelf op de borst kloppen wanneer een overgrote meerderheid van de Provinciale Staten, soms zelfs unaniem, voor één van hun moties heeft gestemd. Dit wordt dan breed uitgemeten op sociale media zoals LinkedIn. Het heeft iets weg van een kleuter die trots zijn/haar nieuwe speelgoed toont; het heeft niets meer te maken met het inzetten van de politiek voor een betere maatschappij. Het is een smerig spelletje om maar mee te mogen doen in de baantjescarrousel wanneer de verkiezingsuitslag mogelijkerwijs anders uit zou kunnen pakken. Alle verkiezingsbeloften worden tijdens het formeren van een coalitie vervolgens overboord gegooid.
Een andere passende titel voor deze column zou kunnen zijn: het faillissement van de (provinciale) politiek. Echte overwinningen worden de oppositiepartijen niet gegund, en voor een partij als FVD worden zelfs de kleine overwinningen vaak geblokkeerd, ondanks goedbedoelde en zeer genuanceerde, feitelijk apolitieke moties. Voorbeelden van zulke moties zijn die met betrekking tot preventie, blauwalg en de actieve bestrijding van de reuzenberenklauw.
Grote overwinningen worden sowieso niet gegund. Dit werd weer duidelijk bij mijn motie van 11 oktober jongstleden, ingediend met betrekking tot de realisatie van huizen in Bleizo-West. Tijdens de Provinciale Statenvergadering werd een onderwerp besproken dat ‘Een straatje erbij en ertussen’ heet, over ruwweg 2.700 woningen in binnen- en buitenstedelijke gebieden. Dat zijn natuurlijk peanuts vergeleken met de beroepsbevolking van 3,8 miljoen inwoners in de provincie Zuid-Holland ten tijde van een woningcrisis. Er werd meer dan vier uur over vergaderd, een gezapig debat waarin het vooral ging over details. Totaal oninteressant en nietsbetekenend voor de Zuid-Hollander. Voor zo’n zinloos debat wordt een leger aan ambtenaren opgetrommeld om ondersteuning te verlenen. Ik vind dat gênant en een teken dat men de rol van volksvertegenwoordiger niet serieus neemt.
Op dat moment, wanneer je vier uur lang zit te luisteren naar dit soort inhoudsloze discussies, houd ik het niet lang uit. Ik zoek dan liever naar manieren om daadwerkelijk een verschil te maken. Natuurlijk ben ik gaan kijken naar plannen die wel kunnen bijdragen aan de woningbouwopgave van 240.000 woningen tussen 2010 en 2030. Daarbij kom je al snel uit bij het project Bleizo-West, dat perspectief biedt voor 4.000 tot 6.000 woningen, maar dit werd geblokkeerd vanwege onderzoek naar de plaatsing van windmolens op deze locatie. Natuurlijk kon ik het niet laten om in mijn bijdrage een motie aan te kondigen om hier toch huizen te realiseren, waarbij ik meteen een hoofdelijke stemming eiste, zodat voor de camera zichtbaar zou worden wat voor belachelijk toneelstuk er de afgelopen uren was opgevoerd. Misschien zouden sommige Statenleden dan nog tot inzicht komen.
Er kwam een storm los van gespeelde verontwaardiging, waarbij de Statenzaal zich gedroeg alsof ik zojuist een zeer controversiële motie had aangekondigd. Voor veel Statenleden is een hoofdelijke stemming confronterend, want ze zouden dan ineens verantwoordelijkheid moeten dragen voor hun beleidskeuzes. Dat lijkt schijnbaar heel moeilijk, want een groot deel van de Statenleden weigerde op camera te stemmen. Dat is laf en dan ben je in mijn ogen geen volksvertegenwoordiger. Een volksvertegenwoordiger moet staan voor zijn/haar principes en stemmen zonder ruggespraak. Mijn motie werd wonder boven wonder - hoe kan het ook anders - ontraden door het college.
Enfin, de uitslag is duidelijk: mijn motie werd verworpen. Nadat de Statenleden nog de mogelijkheid hadden gekregen een stemverklaring af te leggen, vooral om duidelijk te maken dat ze mijn motie niet steunen en het liefst nog even te ridiculiseren. Toch kreeg ik bijval van veel oppositiepartijen aan de rechterflank, waarvoor mijn dank. Zo hoort het, goede plannen dienen gewoon gesteund te worden, en bij FVD kijken wij altijd naar de inhoud van een motie, niet naar de politieke kleur. Goede ideeën verdienen het om doorgang te vinden.
Fast forward naar 22 oktober 2024, precies elf dagen later, en het nieuws komt naar buiten dat de gedeputeerden al stilletjes in onderhandeling waren en dat er toch 5.000 woningen gerealiseerd zullen worden in Bleizo-West. Binnen de fractie van FVD Zuid-Holland staat Bleizo-West inmiddels bekend als ‘Bleizo-Westdijk’.
Wat ik wil aantonen, is hoe volstrekt belachelijk de gang van zaken is. Het is één groot, gênant schouwspel. Uiteraard waren de gedeputeerden al geruime tijd bezig met de omliggende gemeenten om Bleizo-West te realiseren, maar de Provinciale Staten zijn volledig gepasseerd en nooit geïnformeerd dat het idee van het windmolenpark ineens volledig van tafel was geveegd. Desalniettemin ben ik blij dat de knoop nu is doorgehakt en dat er woningen komen in plaats van windmolens. Dat beschouw ik als een overwinning. Hoewel ik geen meerderheid kreeg voor mijn motie, heb ik de coalitie en de gedeputeerden toch een hak gezet.
Ik kan dan ook niet anders concluderen dan dat de provinciale politiek één groot gespeeld toneelstuk is. Ik zie veel vergelijkingen met de muppetshow.
Robin Westdijk, Statenlid FVD Zuid-Holland
