Burgerberaad? Doe maar niet! | Column Ewald Kegel
Bij 70.000 Nederlandse burgers is een brief op de deurmat gevallen met de vraag om mee te doen met het Nationaal Burgerberaad Klimaat. In 2023 was er in de provincie Zuid-Holland ook al een eerste burgerberaad waarin Zuid-Hollandse burgers hun mening over een aantal onderwerpen konden uiten. Het fenomeen is nu dus op nationaal niveau doorgedrongen.
Waarom ik geen voorstander van dit fenomeen ben, zal ik zo uitleggen. Het is wel opvallend dat dit initiatief uit de hoek komt van het nieuwe Ministerie van Klimaat(waanzin), waar Sophie Hermans de scepter zwaait. Tot nu bestond de grootste verdienste van mw. Hermans in politiek Den Haag uit het fungeren als tassendraagster van haar voormalige baas Mark Rutte. Op de één of andere manier vonden de betrokkenen bij de formatie van Schoof-I het een goed idee om Sophie Hermans op het schild te hijsen als minister. Het opvallendste persoonlijke kenmerk van Sophie Hermans als Kamerlid was haar vlucht in hysterisch emotionele aanvallen om kritiek te pareren. Een andere eigenschap, het star vasthouden aan onbewezen ideologische principes, mocht Pepijn van Houwelingen ondervinden toen elke vorm van debat ongewenst en overbodig bleek: Sophie’s wil was wet! Hier terug te kijken.
Terug naar het Burgerberaad. Ik heb een jaar geleden toen de provincie het Burgerberaad organiseerde al aangegeven waar de zwakten in zaten:
Je trekt altijd de linkse activisten aan die over oneindige tijd en middelen beschikken om in dergelijke trajecten te participeren, de werkende ouders met kinderen hebben hier helemaal geen tijd voor;
Zo’n Burgerberaad gaat altijd over de hoe-vraag: er wordt een uitgangspunt geponeerd en de burger mag nog invulling geven over de wijze van realisatie. Dit in tegenstelling tot een referendum dat de burger een fundamentele wat-vraag voorlegt, waarover hij zich binair kan uitspreken (ja of nee).
Het laatste bezwaar vloeit uit het tweede voort: als burger committeer je dus al aan een beleidsbeslissing en dit geeft de bestuurder de mogelijkheid om deze beslissing een extra legitimering te geven (om nog maar te zwijgen over mogelijke manipulaties door die bestuurders).
Daarnaast had ik zo mijn bedenkingen bij de wijze van opzet en uitvoering van het Burgerberaad, ik stelde schriftelijke vragen en de beantwoording stelde me allerminst gerust: de deelnemers worden via een onduidelijk proces geselecteerd en er bleken ‘opeens’ ook ambtenaren en andere belanghebbenden in te kunnen participeren.
In de brief van het Nationaal Burgerberaad Klimaat zie je ook precies waar het verkeerd gaat als je mijn eerdere bezwaren projecteert. In de tweede zin wordt gesteld:
"Wij nodigen je persoonlijk uit om mee te denken om met ons (?) mee te denken hoe we klimaatverandering kunnen tegengaan.”
Er wordt dus al vanuit gegaan dat klimaatverandering kan worden geïntervenieerd door menselijk handelen. Een uit wetenschappelijk oogpunt uiterst discutabele stelling. Ook kan de vraag gesteld worden waarom de uiteindelijke selectie van 175 mensen iets zinnigs kunnen zeggen over het tegengaan van klimaatverandering. Zou dat niet het domein van uiterst gespecialiseerde wetenschappers moeten zijn (als je al denkt dat mensen kunnen interveniëren)?
Er wordt een beloning van 120 euro per maand beschikbaar gesteld. Nou, daar trek je zeker niet al die drukbezette ouders mee over de streep.
Voor Forum voor Democratie is er maar één vorm van participatie die burgers daadwerkelijk invloed geeft op het democratische proces: het referendum. Voor- en tegenstanders van een onderwerp geven de burgers hun mening, maar de burger beslist. Maar het referendum heeft er al te veel toe geleid dat burgers beslissingen nemen die de bestuurlijke regentenkliek onwelgevallig zijn, maar achteraf zeer juist bleken. Het referendum over de Europese grondwet van 2005 en het Oekraïne-referendum van 2016 zijn illustere voorbeelden. Het is niet voor niets dat de bestuurders hun burgers liever met een Burgerberaad het bos in sturen! Daarom: een Burgerberaad? Doe maar niet!
Ewald Kegel, Fractievoorzitter FVD Zuid-Holland
