Onze ernstige bezwaren bij een Corona-app

Stel, je komt in de buurt van iemand die Corona heeft. Hoe weet je dat dan? Normaal gesproken is dit lastig om te achterhalen. Om hiermee om te gaan heeft de overheid zich tot doel gesteld een app te ontwikkelen waarmee mensen op de hoogte gesteld worden als zij in de buurt zijn geweest van een geïnfecteerd persoon.

De werking is dat de app actief is op een iOS- of Android-smartphone en via Bluetooth contact maakt met andere toestellen. Er wordt bijgehouden bij wie je in de buurt bent geweest. Als achteraf blijkt dat je in de buurt bent geweest van iemand met Corona, dan krijg je daarvan een melding.

Dit klinkt in beginsel als een prachtig middel om te helpen Corona onder de duim te houden.

Wij zien echter een aantal serieuze bezwaren aan deze app en vinden dat elk van die bezwaren geadresseerd moet worden voordat we met een voorstel voor een app akkoord kunnen gaan.

Geven we niet te veel macht aan de staat?

Ten eerste het meest fundamentele bezwaar: het is cruciaal om te beseffen dat er mogelijk een krachtig middel aan de staat wordt gegeven om het reilen en zeilen van de burger te volgen. Iedereen zal beseffen dat een crisis soms maatregelen vereist die de rechten van de burger raken. Maar dat moet altijd proportioneel zijn. Gaat dit niet te ver? Is het middel de prijs waard die de burger moet betalen? Wat als we voor lange duur in deze situatie blijven? Ligt in het verschiet dat mensen verplicht worden om de app actief te hebben? En als het al niet een harde verplichting is, kunnen we dan ook garanderen dat het niet een zachte verplichting wordt, bijvoorbeeld door mensen toegang te weigeren tot bijvoorbeeld openbaar vervoer of overheidsgebouwen als de app niet actief is? Hoe garanderen we keihard de rechten van de Nederlandse burger?

Wat FVD betreft mag het nooit zo zijn dat een Corona-app op enige manier verplicht wordt.

Gaat het technisch werken?

Daarnaast is er het probleem van de technische werking. Op iPhone is het enkel mogelijk om de app continu te laten werken als de app op de voorgrond aanstaat. Is dat niet het geval, dan krijgt het enkel informatie, maar verzendt het niets. Daarnaast: Apple en Google werken weliswaar met elkaar samen om technische problemen te overbruggen, maar gaan de leveranciers van de apps dat op tijd kunnen verwerken in hun software? 

Dan is er de vraag of de app het nut gaat realiseren dat men voor ogen heeft. Er is een kritische massa aan app-gebruikers nodig voordat het systeem effect heeft: experts spreken over maar liefst 60% van de bevolking. Is dat een realistisch haalbaar aantal? Wat is de waarde van het netwerk als de 60% niet gehaald gaat worden? Helpt de app dan mee, of werkt het juist tegen?

Is het veilig?

Om aan die 60% te komen zal men het vertrouwen moeten hebben dat de app hun persoonlijke privacy niet schendt. Dat is op het moment allerminst zeker. Er zijn in korte tijd datalekken in de kandidaat-apps geconstateerd waardoor persoonsgegevens op straat komen te liggen. Gaat de beveiliging van de apps en de achterliggende systemen voldoende betrouwbaar zijn om de privacy van deelnemers te kunnen garanderen? Gaan de app-bouwers verantwoord om met de wijze waarop zij de app ontwikkelen? Wat is het protocol als de app toch onveilig blijkt te zijn en is gehackt?

Gaat het doen wat het moet doen?

En als die 60% wel gehaald gaat worden, dan nog zijn er voldoende hobbels te nemen. Het bereik van Bluetooth gaat verder dan de 1,5 meter die beschouwd wordt als kritisch voor overdracht van het Corona-virus. Zo zou je door een straat kunnen lopen en kan je app op tien meter afstand een contact registreren dat er in werkelijkheid nooit is geweest, zelfs door muren van huizen heen. Hoe beïnvloedt deze reeks van false positives de waarde van het totale netwerk aan geregistreerde contacten?

Aan de andere kant mag het vooral ook niet zo zijn dat er een vals gevoel aan veiligheid gaat ontstaan. In hoeverre gaan mensen zich veilig wanen als ze niet een bericht van hun app krijgen dat ze in contact zijn geweest met een door Corona geïnfecteerd persoon? Wat is het risico op asymptomatische verspreiding, wat nooit wordt vastgelegd in de app? Of diagnose van Corona die door administratieve rompslomp niet zijn weg terugvindt in de registratie? Of zelfs Corona-patiënten buiten het app-netwerk die zonder smartphone wel een contact hebben gehad?

Een app kan geen coronatest vervangen. Massaal testen blijft van het allergrootste belang.

Forum voor Democratie eist dat alle bovenstaande bezwaren worden geadresseerd voordat wij meegaan in een plan voor een Corona-app.