Rapport Remkes verandert niets aan stikstofbeleid kabinet

Gisteren presenteerde Johan Remkes (VVD) zijn langverwachte stikstofadvies.¹ Als “verzoener” was het zijn opdracht om bij boeren, milieuorganisaties en de overheid de handen op elkaar te krijgen voor een uitweg uit de “stikstofcrisis”. De reacties op het rapport lopen uiteen. Natuurorganisaties zijn tevreden; boeren zijn boos, maar niet verbaasd. Volgens Jesse Klaver (GroenLinks) blijft “alles waar de boeren boos over waren” staan; Caroline van der Plas (BBB) is juist “een beetje verliefd” geworden op Remkes. Wat staat er nu eigenlijk in het rapport? FVD zet de belangrijkste zaken voor u op een rij.

Remkes wekt in zijn rapport de suggestie dat hij echt naar de boeren luistert. Hij benadrukt hoe wanhopig veel boeren zijn en toont begrip voor hun emoties. Hij vindt zelfs dat daar erkenning voor moet komen.² Maar wie het rapport goed leest en kijkt naar zijn voorstellen, ziet dat zijn mooie woorden slechts symboolpolitiek zijn. De doelen die het kabinet heeft gesteld en waar boeren massaal tegen protesteerden, blijven namelijk gewoon staan.

Harde deadlines blijven staan, onteigening gaat door

Zo adviseert hij om vast te houden aan het doel dat in 2030 de stikstofneerslag in de helft van de Natura 2000-gebieden niet meer te hoog mag zijn.³ Om dat doel te bereiken raadt  hij zelfs aan om binnen een jaar 500 tot 600 piekbelasters (hoofdzakelijk boeren) uit te kopen.⁴ Dat moet “gebaseerd zijn op vrijwilligheid”, maar – dreigt Remkes – als de boeren niet vóór de deadline een keuze maken, zal er een “verplichtend instrumentarium” (met andere woorden: onteigening) moeten worden ingezet.⁵

Remkes’ tegemoetkomingen aan de boeren beperken zich tot het minimale. Zo willen boeren dat de kritische depositiewaarde – een waarde waarmee bepaalt wordt of de stikstofneerslag in een gebied te hoog is – wordt geschrapt. Remkes wil daarin meegaan, maar pas wanneer er een “houdbaar juridisch alternatief” is gevonden.⁶ Dat kan jaren duren. Ook het schrappen van het beruchte “stikstofkaartje” betekent niets zolang de doelen waarop het gebaseerd is, overeind blijven.⁷

Politieke keuzes

Wat verder opvalt is dat Remkes vindt dat de stikstofuitstoot de komende jaren moet blijven dalen.⁸ Wanneer hij zichzelf naar eigen zeggen de “kernvraag” stelt wanneer die daling dan “genoeg” is, zegt hij: “dat antwoord is niet met zekerheid te geven”.⁹ In zijn ogen zijn er in Nederland “politieke keuzes” gemaakt, “zoals de keuze om 900.000 woningen te bouwen voor 2030 en specifieke (additionele) klimaatdoelen”.¹⁰ Deze keuzes hebben nu eenmaal grote gevolgen voor de landbouw, is zijn boodschap.¹¹ Hij spreekt over een noodzakelijke “landbouwtransitie” over de gehele linie.¹²

Caroline van der Plas laat boeren definitief vallen

Remkes vertelt, kortom, precies hetzelfde verhaal als het kabinet, maar verpakt het wat mooier voor de boeren. Klaver heeft helemaal gelijk: alles waar de boeren boos om waren, staat nog steeds in het rapport. Het is daarom verbijsterend dat Caroline van der Plas van BBB het rapport van Remkes “veelbelovend” noemt.¹³ Ze heeft zich verenigd met de kerndoelen van het kabinet. Gedwongen uitkoop is volgens haar terecht als boeren “hun kont tegen de krib gooien”.¹⁴ Bovendien gaat ze mee in het overkoepelende narratief dat stikstof gereduceerd moet worden, ze wil slechts de deadline van 2030 naar 2035 – uitstel van executie.¹⁵

FVD zal échte oppositie blijven voeren en alles op alles zetten om het gehele stikstofbeleid van tafel te krijgen.