De grote anti-autoagenda en wat u er tegen kunt doen
De Agenda Autoluw in het kort:
- Het anti-autobeleid van de gemeente jaagt de van de auto afhankelijke automobilisten de stad uit. Exorbitant hoge parkeertarieven, afgesloten doorgaande verkeersroutes en het schrappen van parkeerplekken zorgt voor een instorting van het mkb.
- Het openbaar vervoer is voor veel mensen geen goed alternatief omdat er telkens op wordt bezuinigd en omdat de tarieven blijven stijgen.
- Door een gebrek aan degelijk vervoer dreigen mensen in een sociaal isolement terecht te komen.
- Onderzoek en voorbeelden uit de praktijk laten zien dat veel automobilisten automatisch overstappen op het openbaar vervoer als het vervoersnetwerk op peil is en betaalbaar is.
- De gemeente moet stoppen met het pesten van de automobilist en zich focussen op het verbeteren van het openbaar vervoer.
De verhoging van de parkeerkosten, de opheffing van parkeerplekken en wegen die worden afgesloten: het zijn geen losstaande maatregelen, maar stappen die genomen worden in het kader van de Agenda Autoluw [1]. De Agenda Autoluw heeft als doel om de auto de stad uit te duwen. De Linkse coalitiepartijen willen dat u voortaan reist met deelvervoer, het openbaar vervoer of de fiets. [2]
Forum voor Democratie wil de Agenda Autoluw tegenhouden. Het is namelijk onrealistisch om van iedereen te verwachten dat ze elke reis op de fiets kunnen doen. Het openbaar vervoer is voor veel mensen ook geen optie, omdat er telkens op wordt bezuinigd [3]. Deelvervoer is duur en er is geen garantie dat het altijd beschikbaar is.
Door het beleid van de gemeente dreigen bewoners te maken te krijgen met “vervoersarmoede”. Vervoersarmoede heeft heftige gevolgen. Door vervoersarmoede kunnen mensen niet naar de dokter, niet werken, niet recreëren, geen familie en vrienden ontmoeten en geen onderwijs volgen. Mensen raken in een sociaal isolement. Omdat de gemeente vooral bezig is met het voeren van anti-autobeleid en onvoldoende investeert in het ov-netwerk, is vervoersarmoede een reële dreiging.
Welke anti-automaatregelen bereidt de gemeente nu voor?
Op 15 april 2023 vond het FVD Amsterdam Mobiliteitscongres plaats. Daar hebben we onze leden geïnformeerd over de verschillende anti-automaatregelen die ons te wachten staan. Hieronder lichten we enkele plannen van de gemeente toe.
1. Verhoging parkeertarieven
Op 5 april heeft de raad gestemd voor een verhoging van de parkeertarieven [4]. Waar je nu bijvoorbeeld € 4,50 betaalt voor een uur parkeren betaal je straks € 5,-. Dit is onderdeel van de ambitie in het coalitieakkoord van de PvdA, GL en D66 om de tarieven te “harmoniseren” [5]. Stapsgewijs gaan de tarieven zo richting het hoogste tarief: € 7,50.
2. Uitbreiding betaald parkeren
De gemeente is van plan om het betaald parkeren uit te breiden naar heel Nieuw-West en Zuidoost [6]. De gestegen parkeerdruk in enkele buurten wordt daarvoor als excuus gebruikt. Uit de beantwoording van onze schriftelijke vragen blijkt dat de gemeente niet weet waarom de parkeerdruk in die buurten is gestegen [7]. Het is wederom een stap naar een autoluwe stad, waarvoor cijfermatige onderbouwing ontbreekt.
Wij denken dat de oorzaak van de gestegen parkeerdruk in de buitenwijken grotendeels ligt aan de anti-automaatregelen die in de wijken binnen de Ring A10 zijn genomen. Doordat binnen de Ring A10 duizenden parkeerplekken zijn geschrapt en de parkeertarieven explosief zijn gestegen, zoekt men steeds vaker de buitenwijken op. Het is geen toeval dat de buurten waar de parkeerdruk in Osdorp is gestegen tussen twee tramlijnen (tramlijnen 1 en 17) in ligt. Men parkeert in de buitenwijken en gaat dan met de tram naar het centrum. Bewoners van Osdorp moeten dus straks betalen voor een probleem dat ze niet zelf hebben veroorzaakt.
3. Knips
Het “knippen” van straten is een fenomeen dat we, als het aan de PvdA, GL en D66 ligt, steeds vaker zullen zien in de stad. Een knip is een fysieke of een elektronische blokkade van een weg. Bij de fysieke variant worden paaltjes op de weg geplaatst, die voorkomen dat het verkeer kan doorrijden. Om aan de andere kant van de weg te komen moet je omrijden. Een elektronische knip is in principe hetzelfde, maar wordt gehandhaafd middels camera’s die kentekens scannen.
Een voorbeeld is een knip op de Weesperstraat [8]. Wie aan de andere kant van de knip wil komen moet kilometers omrijden.
Knips zijn uiterst schadelijk voor de bereikbaarheid van de stad. Een thuiszorgverlener, een loodgieter of een taxichauffeur die bij zijn volgende adres wil zijn, zal flink moeten omrijden. Dit zorgt ervoor dat men veel meer tijd kwijt is en dat dus de dienstverlening duurder wordt. Een taxiritje kan tientallen euro’s duurder uitvallen.
Een ander voorbeeld is de visie in de Toekomstvisie 2050 [9]. Daarin is een plattegrond opgenomen waarop de lange-termijnplannen te zien zijn. Zo wordt de S100 in stukjes geknipt, waardoor automobilisten die van de ene wijk naar de andere wijk willen rijden moeten omrijden over de A10. Ook zal direct verkeer tussen Nieuw-West en de binnenstad niet meer mogelijk zijn. Wie aan de andere kant van de A10 wil komen zal moeten omrijden over de A4 of de A5.
4. Tweedeling tussen sociale huurders en andere bewoners
Wie een nieuwe woning koopt of huurt kan niet meer rekenen op een parkeervergunning. De gemeente wil dat men op eigen terrein parkeert. Daar zit het probleem. Ontwikkelaars van particuliere woningen kunnen zich vaak veroorloven om ook parkeerruimte te bouwen, bijvoorbeeld in de vorm van een garage onder het gebouw. Woningbouwcorporaties (die sociale huurwoningen bouwen) hebben daar echter geen geld voor. Hierdoor ontstaan situaties waarbij de ene inwoner wel een auto kan hebben en de andere inwoner niet. Een bewoner van een particuliere woning kan zo ’s nachts naar zijn werk gaan terwijl een sociale huurder dat niet kan, omdat het nachtvervoer in de stad is verdwenen [11].
Taxiprotesten in Amsterdam
In Amsterdam vinden de laatste tijd steeds meer taxiprotesten plaats [17]. Taxichauffeurs spreken over “anti-taxibeleid” en vrezen dat ze het niet overleven. Zo verdwijnen steeds meer standplaatsen in de stad, waardoor taxichauffeurs moeite hebben met het oppikken en afzetten van klanten. Als ze noodgedwongen aan de kant van de weg stoppen, worden ze bekeurd. Op social media circuleren beelden van een taxichauffeur die een hele stapel boetes heeft ontvangen. Ook hebben taxichauffeurs moeite met de vele plannen van de gemeente om wegen af te sluiten. Daardoor moeten taxichauffeurs eindeloos omrijden, waardoor de tarieven te hoog worden voor de klant. In 2025 wil de gemeente dat Amsterdam uitsluitend nog toegankelijk wordt voor emissieloze taxi’s. Maar vragen veel taxichauffeurs zich inmiddels af, heeft het nog wel zin om in een dure elektrische taxi te investeren als Amsterdam nagenoeg onbereikbaar wordt? Het openstellen van alle vrije trambanen voor taxi’s met een ontheffing zou kunnen meewerken aan een omslag om te investeren in een emissieloos taxivoertuig zodat van de taxi afhankelijke bewoners en bezoekers de garantie hebben zich te kunnen verplaatsen.
Op het FVD Amsterdam Mobiliteitscongres dat op 15 april plaatsvond gingen wij in gesprek met enkele taxiondernemers. We zijn geschrokken van de manier waarop de gemeente de taxi dwarszit en we willen graag voorkomen dat de taxibranche de nek wordt omgedraaid. Taxi’s zouden op zijn minst ontheffingen moeten krijgen voor knips en trambanen. Ook wil FVD de kern van het probleem aanpakken door de Agenda Autoluw per direct van tafel te vegen.
Verleiden versus dwingen
Het is in principe niet verkeerd om mensen ertoe te verleiden om andere vervoersmiddelen te gebruiken. Echter moet het wel volledig op vrijwillige basis gebeuren. Door autorijden of het hebben van een auto vrijwel onmogelijk te maken komen mensen die echt afhankelijk zijn van de auto in de knel. Onderzoek en voorbeelden uit de praktijk laten zien dat veel automobilisten vanzelf zullen overstappen op het openbaar vervoer als dat aantrekkelijk genoeg wordt gemaakt.
Vorig jaar kon men in Duitsland ov-kaartjes kopen voor € 9,- waarmee een maand lang onbeperkt gereisd kon worden met het stedelijk en regionaal openbaar vervoer. 52 miljoen mensen maakten gebruik van de actie. Ruim 20% daarvan (10,4 miljoen mensen) bestond uit mensen die normaal gezien niet met het openbaar vervoer reizen [12]. Uit onderzoek bleek dat het vooral om automobilisten ging [13]. Dit voorbeeld toont aan dat je mensen kan verleiden om het openbaar vervoer te gebruiken door simpelweg de tarieven te verlagen. In Nederland gaan de tarieven echter omhoog [14]. Men betaalt meer voor minder.
In 2019 verscheen in het tijdschrift Nature een onderzoek waarbij de relatie tussen de nabijheid van een halte en het ov-gebruik werd onderzocht [15]. De onderzoekers concludeerden dat het toegankelijker maken van het ov een van de directste manieren is om verkeersopstoppingen tegen te gaan. Door het vervoersnetwerk te verbeteren door het fijnmaziger te maken kan je dus automobilisten het ov in krijgen. De werkelijkheid in Amsterdam is echter dat het vervoersnetwerk steeds minder fijnmazig wordt. In de wijk Eendracht rijdt sinds 2015 geen enkele bus meer [16].
De weg vooruit
De gemeente moet stoppen met het voeren van agressief anti-autobeleid. De stad wordt onbereikbaar, diensten worden duurder en mensen dreigen door vervoersarmoede in een sociaal isolement terecht te komen. Er moet een streep door de Agenda Autoluw.
Niemand moet gedwongen worden om zijn auto op te geven. De gemeente moet elk vervoersmiddel in voldoende mate faciliteren en mensen zelf keuzes laten maken. Onderzoek en voorbeelden uit de praktijk laten zien dat er veel mensen zijn die uit zichzelf een ander vervoersmiddel zullen gebruiken als er voldoende aanbod is.
Verder moet er een actieplan komen dat grotendeels gericht is op het verbeteren van het openbaar vervoer. De bezuinigingen moeten teruggedraaid worden en het vervoersnetwerk moet worden uitgebreid. Ook moeten de tarieven omlaag. De gemeente moet hier desnoods zelf financieel aan bijdragen. Op deze manier verminderen we de druk op de wegen zonder dat we dwang toepassen.
Laat mensen zelf kiezen welk vervoersmiddel het beste bij hen past.
Wat kunt u doen?
Er zijn verschillende manieren waarop u het beleid van de gemeente kunt proberen bij te sturen. Als burger heeft u veel inspraakmogelijkheden. Een overzicht daarvan kunt u op deze pagina vinden.
U kunt ook contact opnemen met leden van de stadsdeelcommissie als uw onderwerp betrekking heeft op een specifiek stadsdeel. Stadsdeelcommissies kunnen het stadsbestuur adviseren. Op deze pagina vindt u een overzicht van de stadsdelen.
Nadat u op een stadsdeel heeft geklikt kunt u onder “samenstelling stadsdeelcommissie” de contactgegevens van alle commissieleden vinden.
Op de pagina vindt u ook informatie over hoe u bij de stadsdeelcommissie kunt inspreken.
Ten slotte kunt u met zo veel mogelijk mensen uit uw eigen omgeving in gesprek te gaan over het beleid in Amsterdam. Veel mensen zijn zich namelijk niet bewust van de plannen die worden gemaakt. Voorlichting kan ertoe leiden dat meer mensen hun mening laten horen.
[1] https://www.amsterdam.nl/verkeer-vervoer/agenda-amsterdam-autoluw/
[2] https://www.amsterdam.nl/deelvervoer/
[5] https://www.amsterdam.nl/nieuws/coalitieakkoord/
[8] https://www.amsterdam.nl/projecten/weesperstraat-valkenburgerstraat/
[14] https://www.nrc.nl/nieuws/2023/04/18/kaartje-voor-bus-tram-en-metro-wordt-opnieuw-duurder-a4162411
