Het ‘stikstofplan’ van BBB en JA21: een alternatieve sterfhuisconstructie voor boeren

• Het plan van BBB en JA21 bereikt hetzelfde als wat kabinet wil: het verdwijnen van het traditionele familiebedrijf
• BBB en JA21 vervullen een belangrijke functie binnen het politieke kartel: ze zijn controlled opposition
• Het enige dat een einde maakt aan deze stikstofwaanzin is een onvoorwaardelijk NEE

Vandaag presenteerden Caroline van der Plas (BBB) en Joost Eerdmans (JA21) een ‘stikstofplan’, naar eigen zeggen om Nederland van het ‘stikstofslot’ te halen en zo ademruimte te creëren voor alle boeren, burgers en bedrijven.

Hoewel het ‘tienpuntenplan’ een aantal goede ideeën bevat (die jaren geleden zijn ontwikkeld door Forum voor Democratie en sindsdien door meerdere partijen worden uitgedragen), gaat het op fundamenteel niveau helemaal mis in hun analyse.

Van der Plas en Eerdmans gaan namelijk volledig mee in het frame van het kabinet dat er sprake zou zijn van een ‘stikstofcrisis’, ze spreken zelfs van ‘overbelasting’ - en zien stikstofreductie dus ook steeds als doel.

Daarin verschillen ze dus slechts van mening met het kabinet over de wijze waarop dat doel moet worden nagestreefd.

Punt 7 uit het ‘stikstofplan’ van BBB en JA21 luidt dan ook: “Maak van stikstofreductie een verdienmodel [...] door ondernemers een deel van de stikstofruimte die ze besparen te laten verleasen, of te verkopen.”

Het doet denken aan het al bestaande fosfaatstelsel. Veehouders hebben fosfaatrechten nodig om dieren te mogen houden. Deze fosfaatrechten zijn gelimiteerd: de enige manier om ze te bemachtigen is door ze te kopen op de markt. Boeren kunnen dus alleen uitbreiden door rechten te kopen van andere boeren. Dit betekent dat als de ene boer groter wordt, er in de praktijk een ander bedrijf verdwijnt. Het gevolg hiervan is schaalvergroting en het verdwijnen van kleine en middelgrote boerenbedrijven.

Kortom, een klassieke sterfhuisconstructie: het traditionele familiebedrijf maakt plaats voor grote conglomeraten zoals we dat zien in Amerika. Met een verhandelbaar stikstofemissiestelsel krijg je hetzelfde effect, wat nog eens komt bóvenop het al bestaande afknijpmodel.

De onteigening van familiebedrijven gaat dus gewoon door. Het plan van BBB en JA21 is niets anders dan een alternatief onteigeningsplan, maar dan geleidelijk en via de markt in plaats van de staat.

Onacceptabel! En ook volstrekt onnodig, omdat het “bestaan” van een “stikstofprobleem” überhaupt niet klopt. Door volledig mee te gaan in het frame dat er een stikstofprobleem is, en dat boeren stikstof moeten reduceren, komen BBB en JA21 uit op hetzelfde plan als het kabinet maar dan in een ander jasje. Wat Van der Plas en Eerdmans verkopen als een ‘eerlijke’ stikstofaanpak is ronduit een HEEL slecht idee voor de boeren.

BBB diende in de afgelopen maanden moties in om de uitstoot van industriebedrijven en Schiphol in kaart te brengen. Dat zou op het eerste gezicht eerlijk zijn ten opzichte van de boeren. Maar opnieuw weerspreekt Van der Plas daarmee dus niet het absurde idee dat stikstof slecht is, ze verplaatst alleen de focus van het boerenbedrijf naar de ‘industrie’. Het effect hiervan is niet dat boeren daardoor meer ‘stikstofruimte’ krijgen, maar juist dat boeren straks nóg meer stikstof moeten reduceren omdat zal blijken dat de industrie óók teveel uitstoot - en de coalitiepartijen zullen betogen dat die bedrijven nou eenmaal essentieel zijn voor de Nederlandse economie.

Een ander slecht idee uit het plan van BBB en JA21: de zgn. ‘stikstoftafels’, zoals te lezen onder punt 6. Eerder leidden ondemocratische ‘klimaattafels’ immers al tot het desastreuze Klimaatakkoord waar Nederlanders nu via een verdubbelde energierekening voor betalen. Aan tafel zaten geen Nederlandse burgers, maar activisten, lobbyclubs en grote bedrijven - onder leiding van oud-VVD-voorzitter Ed Nijpels. Het op vergelijkbare wijze onttrekken van besluitvorming omtrent stikstof aan democratische controle lijkt Forum voor Democratie vanzelfsprekend ook bijzonder onverstandig.

In dit hele ‘constructieve’ denken over het niet-bestaande stikstofprobleem ontvouwt zich dus de werkwijze en verhouding van Eerdmans en Van der Plas t.o.v. het gevestigde politieke kartel. Ze vervullen een duidelijke functie binnen dat kartel. Ze wekken de schijn van oppositie - de schijn van keuze. Ze houden mensen voor dat het zin heeft om mee te werken, een béétje mee te denken in de opgelegde richting.

Inderdaad: willen meedoen, erbij horen en zeggen daardoor iets te kunnen bereiken voor de boeren. In werkelijkheid doen ze het tegenovergestelde: ze helpen mee met de afschaffing van het traditionele boerenbedrijf in Nederland - alleen via een wat andere route.

Daarmee zetten ze boeren dus ook op het verkeerde spoor: de boeren denken dat deze partijen hen helpen, maar uiteindelijk worden ze net zo hard gepakt. Het is proberen lief te zijn voor de beul en hopen dat hij niet hakt. Maar hij hakt wel.

Het enige wat we kunnen doen tegen deze alsmaar verdergaande klimaat- en stikstofwaanzin is antwoorden met een ondubbelzinnig NEE. Zoals FVD vandaag in een motie voorstelde: naar Europa gaan, de Natura 2000-regels openbreken en ons volledig en onvoorwaardelijk losrukken uit deze waanzin. Forum voor Democratie is de enige partij die bereid is dat te doen.