De onbezonnen transitie naar wind en zon | Column Ewald Kegel
Energietransities zijn er in de loop van de geschiedenis vaker geweest. Er kwam dan een hoogwaardiger methodiek van energieopwekking en -gebruik in plaats van de middelen en kennis die tot dat moment voorhanden waren. Zo gingen de Nederlandse burgers eind jaren ’50 van steenkool en olie over op aardgas, een fossiele brandstof die in Slochteren (Groningen) ontdekt was. Binnen 5 jaar lag er een schitterende infrastructuur in Nederland en kon vrijwel elk huishouden van goedkoop aardgas gebruikmaken voor warmte en warm water. Gas- en kolencentrales wekken elektriciteit op voor verlichting en elektrische apparaten. Warmte was nu “always on”: een simpele draai aan de thermostaatknop was voldoende.
Vanaf de jaren ’70 is een kentering zichtbaar ten aanzien van de manier waarop er tegen fossiele brandstoffen wordt aangekeken. De Club van Rome publiceert het rapport ‘Limits to Growth’. Fossiele brandstoffen krijgen het predicaat vervuilend te zijn en bij te dragen aan de opwarming van de aarde via CO2 in de atmosfeer. Ook wordt betoogd dat het einde van fossiel als energiebron door uitputting in zicht zou zijn. De opwarming zou dan weer tot allerlei rampspoed leiden – in de decennia erna steeds verder opgeklopt tot het niveau van een heuse klimaatverandering.
Het meest voor de hand liggende alternatief voor fossiele brandstoffen is kernenergie. Maar dat wordt door ‘links’ handig in de ban gedaan naar aanleiding van een paar ongelukken in kerncentrales en het overdreven probleem van opslaan van afval. Om van fossiel afscheid te nemen ontstaat het idee dat we moeten elektrificeren. Elektrificeren betekent dat energie wordt opgewekt via zon, wind en biomassa. Deze elektrificatie gaat gepaard met volledig onrealistische aannames en bestuurlijke flaters. Het is bijna ondoenlijk om alles te benoemen; ik zal volstaan om de belangrijkste flaters aan te stippen.
Door een veel te rigoureuze ommezwaai naar elektrificatie ontstaat er netcongestie. De vraag naar energie is veel groter dan het aanbod. De vraag naar elektriciteit stijgt omdat burgers aangemoedigd worden om een warmtepomp aan te schaffen of in een elektrische auto te gaan rijden. Ook is de bevolking in Nederland de afgelopen 30 jaar met 3 miljoen mensen toegenomen, dus is er veel meer vraag naar energie dan toen. Door netcongestie ontstaan er wachtlijsten voor aansluiting op elektriciteit, een unicum in de recente geschiedenis van Nederland.
Zon en wind bieden 'wiebelstroom': het is geen constante energiebron, maar alleen op te wekken als de zon schijnt of als de wind waait. Het is dus minder betrouwbaar dan aardgas. De Nederlandse overheid subsidieert de aanleg van windturbineparken op land en zee. ‘Parken’ met zonnepanelen worden aangelegd en ook particulieren worden gestimuleerd om zonnepanelen op hun dak te leggen. Ook wil de Nederlandse overheid warmte naar de burgers brengen door de aanleg van nieuwe warmtenetten. Dit blijkt nauwelijks van de grond te komen. Als de subsidies opdrogen blijken de initiatieven simpelweg niet levensvatbaar. Onze aardgaswinning in Groningen is gestaakt en de putten met beton volgestort, voor het geval we in de verleiding komen om het toch weer te gaan gebruiken. Omdat we ook Russisch aardgas in de ban doen, worden we afhankelijk van leveranties over zee vanuit o.a. de Verenigde Staten. Kolencentrales worden gesloten, waaronder een zeer geavanceerde centrale in Rotterdam.
Ondanks het desastreuze scenario waar we nu op afkoersen, lijkt het erop dat de overheid niet op haar schreden terugkeert. In de provincie hebben we het nog steeds over aanleg van windmolenparken, terwijl toepassing van kernenergie wordt geboycot door GroenLinks/PvdA. Ook heeft in linkse kringen het idee postgevat dat we er maar aan moeten wennen dat elektriciteit niet altijd meer beschikbaar kan zijn. Het moet zelfs gerantsoeneerd worden!
In de derde uitzending van onze podcast gaan we nader in op de problemen van de onbezonnen energietransitie. Bekijk de uitzending nu!
Ewald Kegel, Fractievoorzitter FVD Zuid-Holland
