Reactie FVD op valse beschuldigingen ZEMBLA
Op dinsdag 14 april j.l. werden wij benaderd door een journalist van TV-programma Zembla. Van de geroyeerde ex-penningmeester Henk Otten heeft dit programma de beschikking gekregen over oude WhatsApp-berichten, uit de periode 2015-2017 - de tijd van het Oekraïne referendum. In allerlei conversaties en in wisselende context gaat het daarin - met dikwijls ironische toonzetting - over “geld van de Russen”, “werken voor Poetin”, enzovoorts. We maakten daar als gangmakers achter het Oekraïne referendum onderling voortdurend grappen over. ‘Onderzoeksjournalist’ Sander Rietveld, die voor de NPO eerder al een documentaire maakte over de vermeende ‘Russische connectie’ van Trump, legde ons een aantal berichten uit die tijd voor. Ter ‘wederhoor’. Niet bekend met de speelse context van de berichten (die Otten ook kende, maar onvermeld liet in zijn selectieve screenshots), neemt ZEMBLA deze berichten als ‘bewijs’ voor absurde, en volstrekt onjuiste, beschuldigingen.
Onze reactie volgt hieronder. Maar eerst dit.
Zoals gezegd zijn de screenshots afkomstig van onze voormalig penningmeester Henk Otten. In de zomer van 2019 werd hij geroyeerd wegens financiële malversaties. Inmiddels is ruim 50.000 euro van hem teruggevorderd en terugontvangen. Het betreft partijgelden die hij op verschillende wijzen onrechtmatig naar zichzelf en zijn vriendin had toegesluisd. Met vage verdachtmakingen van jaren terug probeert hij nu FVD te beschadigen.
Ongetwijfeld kan uit een periode van meerdere jaren en meerdere, zeer intensieve campagnes, een groot aantal uitlatingen worden gevonden, in interne WhatsApp-groepen of andere context gedaan, die los van die context moeilijk te plaatsen zijn, serieus lijken of juist moeilijk serieus te nemen zijn. Soms bliezen we stoom af in een bericht. Soms draafden we door.
Ook hebben we regelmatig standpunten ingenomen die haaks staan op onze werkelijke standpunten, of die inmiddels achterhaald zijn of misplaatst zouden zijn. We claimen de vrijheid binnen onze eigen gelederen en ook in andere werk- of privéleven gerelateerde gremia, om allerlei denkbeelden te exploreren. En daarover te discussiëren. Soms betogen we iets dat we juist als argument van onze tegenstanders verwachten. Soms spelen we advocaat van de duivel.
We denken dat velen zich in dit soort processen herkennen; dat vrijwel iedereen wel eens wat heeft geappt aan een naaste collega of in een vriendengroep waarvan je achteraf kunt denken: voor een buitenstaander lastig te plaatsen. Of: zo bedoelde ik het niet.
Dat hoort bij het leven en bij normale, menselijke omgang.
Daar gaan we ons dus ook niet op ‘verdedigen’. Verder laten we ons beoordelen op in het openbaar ingenomen standpunten. Op ons verkiezingsprogramma. Op onze boeken, Kamerdebatten en optredens in de media.
Dat Otten deze uiterst vileine en doorzichtige tactieken niet schuwt om de beweging waarvan hij tot vorig jaar nog onderdeel uitmaakte te ondermijnen, sterkt ons overigens in de overtuiging dat we op 28 juli 2019 het juiste besluit hebben genomen om hem, na ontdekking van weer nieuwe malversaties en zelfs een poging tot fraude met subsidiegeld, te royeren.
Dan de beschuldigingen van ZEMBLA. Volgens dit programma zou uit app-berichten van Baudet blijken dat hij, of FVD, zich heeft laten betalen voor pro-Russische propaganda. Dit is pertinent onjuist. Noch FVD, noch Baudet, noch enig ander persoon binnen onze organisatie, heeft ooit geld gevraagd of ontvangen van Russische actoren en/of andere statelijke actoren. Wij hebben de campagne voor het referendum gevoerd vanuit onze oprechte overtuiging en uit enthousiasme voor de democratie.
Nogmaals: er is nooit, op welke wijze dan ook, sprake van geweest dat wij financiële vergoedingen van de Russen zouden krijgen of hebben gekregen. Otten was zelf penningmeester ten tijde van het Oekraïne-referendum. Dus hij weet zelf heel goed dat FVD nimmer een cent heeft ontvangen van Russische-actoren.
FVD is altijd gefinancierd met donaties van leden en anderen die ons steunen; vooral kleine donaties van inmiddels meer dan 10.000 mensen, die net als wij bestuurlijke en politieke verandering willen in Nederland. Wij werken dag en nacht aan de realisatie van onze missie - omdat we van dit land houden. Nooit zouden we onze idealen voor geld of andere middelen te grabbel gooien.
Zoals gezegd: we vinden niet dat we ons hoeven te verantwoorden voor WhatsApp-berichten die nooit voor publicatie waren bedoeld. Dat zullen we dus ook nooit doen. Maar in algemene zin kan gesteld worden dat de appjes een ironisch karakter hebben. In de sfeer van verdachtmakingen die door de mainstream media in die tijd werd gecreëerd. Columnisten en gevestigde partijen kregen er maar geen genoeg van om onze inhoudelijke kritiek op het Oekraïneverdrag af te doen als ‘pro-Russische’ (dan wel door Rusland betaalde) ‘propaganda’. Daarom maakten we continu grappen en opmerkingen over “Russische spionnen”, speelden we angst voor een polonium-vergiftiging, duidden we een vrachtwagen met Ferrari’s die toevallig langsreed als ‘de gage van Oom Vlad’ - en we waren daarin niet alleen. Ook de partners van GeenPeil riepen bijvoorbeeld dat ze sliepen onder een “Poetin-dekbed”. De ‘Rusland-connectie’ was de ‘running gag’ van de campagne. Het was onderdeel van de “band-of-brothers”-achtige atmosfeer die op dat moment tot grapjes, kwinkslagen en knipogen leidde.
We vermoeden dat vrijwel iedereen zich daar iets bij kan voorstellen - zeker gezien de intensiteit van de campagne destijds - waarin een soort “schimmenspel” over activiteiten van geheime diensten dagelijkse kost was (en op de menukaart van ons ‘overwinningsdiner’, kort na het behalen van meer dan 300.000 handtekeningen, tekende één van de GeenPeilers een feestelijke groet van ‘Oom Vlad’ zelf).
Onze voormalig penningmeester was daar zelf ook volop bij betrokken. Hij hekelde voortdurend de volgzame NPO die het ‘Russisch geld’-frame creëerde. Dat hij nu met selectieve screenshots een gewillig oor vindt bij NPO-journalisten om FVD en Baudet aan te vallen, terwijl hij dondersgoed weet dat de beschuldigingen pertinent onjuist zijn, verbaast ons in die zin niet. Wel stelt het ons opnieuw in hem teleur.
Naast de beschuldigingen over Russische deals, komt ZEMBLA ook nog met andere appjes aan, waaruit verschillende standpunten over onder ander de NAVO worden genoemd (deze overigens in de context van een debat daarover op 30 juni 2017 in Nieuwspoort tussen een uitgesproken voorstander, de Amerikaanse hoogleraar Jeremy Rabkin, en een kritische tegenstem, John Laughland).
Nogmaals: natuurlijk voeren wij voortdurend discussies in appgroepen - waarin we soms een standpunt uitproberen, dan weer advocaat van de duivel spelen. We spreken af met voor- en tegenstanders. Al dat soort zaken zijn niet alleen ons goed recht, maar onze dure plicht. Wanneer we niet vrij van gedachten kunnen wisselen, ons vrijelijk informeren, pro’s en contra’s kunnen afwegen, kunnen we onmogelijk tot doorwrochte ideeën komen.
Kortom: daar zullen we nooit concessies aan doen. We gaan ons niet ‘verdedigen’ voor iets dat we ooit hebben geappt (of misschien niét hebben geappt - screenshots van ‘appberichten’ zijn gemakkelijk na te maken of door weglating van een reactie of een voorafgaand zinnetje volledig te framen). Maar één ding is duidelijk: we zijn een partij van vrijdenkers, van nieuwsgierige discussie. Dat blijven we. En onze uiteindelijke standpunten zijn dan ook verdraaid goed. Daarom dat de media en het partijkartel het zo moeilijk met ons hebben!
BIJLAGE: ONZE REACTIE OP DE VRAGEN VAN ZEMBLA
Verzoek wederhoor Zembla
Vetgedrukt onze antwoorden.
Geachte heer Baudet,
Zembla en De Nieuws BV zijn via verschillende bronnen binnen en rond Forum in het bezit gekomen van Whatsapp-berichten. Informatie uit die berichten zal worden gebruikt in een tv-uitzending van Zembla op donderdag 16 april om 20:25 uur op NPO 2 en een radio-uitzending van De Nieuws BV om iets na 12:00 uur op NPO Radio 1. We ontvangen graag uw reactie op een aantal van deze apps en op de vragen die we daarbij hebben:
NAVO:
1. Op 20 mei 2017 appt u aan uw medebestuursleden: Ik wil nu ook gaan pleiten voor uittreding uit de NAVO.
2. Op 20 oktober 2016 appt u aan Henk Otten m.b.t. uittreding uit de NAVO: Is de logische consequentie van wat ik gisteren vertelde. Onvermijdelijk.
3. Waarom heeft u nooit publiekelijk gepleit voor een Nederlands uittreden uit de NAVO?
Antwoord: FVD vindt het niet opportuun om uit de NAVO te treden. Maar over dat standpunt wordt - net als over al onze standpunten - regelmatig intern gediscussieerd.
Laughland:
5. Op 31 januari 2018 appt u aan Otten: Waarom maken we John Laughland niet directeur van het wetenschappelijk instituut?
6. Op 15 april 2018 appt u aan Otten: Eppink op 1, Laughland op 2, ik zie het steeds meer zitten.
7. Heeft de heer Laughland op enige manier invloed gehad op uw opvattingen m.b.t. de NAVO?
Antwoord: Vanzelfsprekend. De heer Laughland heeft meerdere boeken, essays en papers geschreven en vele geopolitieke analyses gemaakt. Politici van Forum voor Democratie spreken veel mensen. Wij wegen alle informatie die we krijgen voor het bepalen van onze standpunten. Noch Laughland, noch anderen buiten het partijbestuur of het Renaissance Instituut hebben enige doorslaggevende stem in het politieke beleid.
Kornilov:
8. Op 2 oktober 2015 appt u aan Henk Otten, als antwoord op de vraag ‘Wie is Kornilov?’: Hele invloedrijke figuur. Heb vanmiddag met hem gemeet. Mooie dingen. Vertel ik je nog.
9. Op 19 oktober 2015 appt u aan Otten: Ik zit even middenin een Oekraïens avontuur.
a. Wat bedoelde u met dit ‘Oekraïense avontuur’?
Antwoord: Geen idee meer. Dit is bijna vijf jaar geleden en kan op van alles betrekking hebben gehad: een afspraak, een boek dat Baudet aan het lezen was, het kan humoristisch, ironisch enz. zijn bedoeld.
10. Op 25 oktober 2015 appt u aan Otten: Morgen lunch ik Den Haag met die Russische journalist. (…) We gaan die Russen nog nodig hebben, verwacht ik.
a. Kunt u aangeven waarvoor u de Russen dacht nodig te hebben?
Antwoord: Geen idee meer. Opnieuw is dit bijna vijf jaar geleden. Het kan betrekking hebben op informatie en/of nieuwsberichten die niet via reguliere mainstream kanalen gemakkelijk te verkrijgen zou zijn.
11. Op 23 november 2015 appt u aan bestuursleden van Forum: Ik zit middenin rapport over Maidan. Ik ben iets op het spoor dat zo groot is, zo enorm
12. Op 23 november 2015 appt u aan bestuursleden van Forum, op de vraag wat de voornaam van Kornilov is: Vladimir. Een rus die werkt voor Poetin.
a. Deskundigen zeggen hierover: "Clearly he understands the relationship Kornilov has to the Kremlin.” En: “At least he did not think that working for Putin was toxic.” Wat is hierop uw reactie?
Antwoord: Poetin is voor zover wij weten een bevriend staatshoofd. Een staatshoofd dat er niet altijd even frisse werkpraktijken op nahoudt, maar dat geldt ook voor meer bevriende staatshoofden. Zoals Erdogan, de leiders van Saudi-Arabië, enzovoorts. Overigens vond de NOS Kornilov onverdacht genoeg om als deskundige op te voeren in dit artikel.
13. Op 27 november 2015 appt u aan Otten dat u ontslag wilt nemen bij Powned: Ik stop met Powned. Ik neem morgen ontslag. (…) Ik zie wel hoe ik aan m’n geld kom. Maar dit niet meer in elk geval. Misschien wil Kornilov wat extra betalen ;-) Dit schiet niet op.
a. Kunt u aangeven hoeveel geld u van Kornilov heeft ontvangen en hoe vaak hij u heeft betaald?
De emoji wijst er duidelijk op dat dit ironisch is bedoeld. Zie onze algemene opmerking over de campagnesfeer rond het Oekraïne referendum.
b. Wanneer begonnen deze betalingen en wordt u nog altijd betaald (direct of indirect) door Kornilov?
Er is nooit enige betaling aangenomen (of zelfs maar aangeboden) van Kornilov, van Russen, van Rusland o.i.d. Deze suggestie, op basis van een ironisch whatsapp-bericht met emoji’s erin, is serieuze onderzoeksjournalistiek onwaardig.
c. Kunt u aangeven welke tegenprestatie u voor dit geld leverde?
Zie antwoord hiervoor: er is nooit door Kornilov geld aan Baudet of aan FVD overgemaakt en Baudet noch FVD hebben ooit enige betaalde werkzaamheden voor Kornilov uitgevoerd.
14. Op diezelfde dag appt u aan Otten: Dank voor al je steun Henk (…) Daar kan geen Kornilov met al z’n geld tegenop (met emoji).
a. Over welk ‘geld’ heeft u het?
Het gebruik van emoji’s wijst doorgaans op ironie of sarcasme, zo ook in dit geval.
b. Inlichtenexperts stellen in de uitzending naar aanleiding van de berichten waarin u refereert aan betalingen door Kornilov, dat u waarschijnlijk een ‘controlled politician’ bent en ‘not independent’, aangezien de Russen hierdoor ‘kompromat’ tegen u hebben, die ze op elk geschikt moment tegen u kunnen inzetten. Wat is uw reactie hierop?
Deze uitlating is onjuist, belachelijk en lasterlijk. Er is nooit geld aan Baudet of aan FVD betaald, noch zijn er werkzaamheden verricht voor “de Russen”. Dat er ‘inlichtingenexperts’ zijn geraadpleegd vòòrdat er wederhoor heeft plaatsgevonden, lijkt ons geen toonbeeld van goede onderzoeksjournalistiek.
15. Op 28 februari 2016 appt u aan Otten: Ik werk me dood aan die Kornilov. U plaatst daarbij een foto van een laptopscherm met een artikel dat later is verschenen onder de naam van Kornilov.
a. Kunt u aangeven welke werkzaamheden u voor Kornilov heeft verricht?
Het betreft hier waarschijnlijk de vertaling van een artikel van politiek analist en historicus Kornilov naar het Nederlands, voor The Post Online, zie: https://politiek.tpo.nl/2016/03/16/vrienden-nederland-verraad-oekraine/
b. Kreeg u daarvoor een tegenprestatie van Kornilov en zo ja, wat voor tegenprestatie? Werd u ervoor betaald (direct of indirect)
Nee, dit was onbezoldigd. De vertaling / dit artikel was bedoeld om een bijdrage te leveren aan het debat over het Oekraïne referendum in Nederland, waar toen een grote campagne voor liep en waaraan Forum voor Democratie en vele andere partijen actief deelnamen.
16. Op 12 april 2016, na de winst in het referendum, appt u aan bestuursleden van Forum: Kornilov was blij vanmiddag. U voegt daarbij een foto van Vladimir Kornilov met een een fles wodka, een sovjetpet en een boterham met kaviaar.
Het is geen kaviaar (kaviaar is zwart), maar zalmeitjes.
a. Wat bedoelde u met dit bericht? Waarom was Kornilov blij?
Waarschijnlijk doelen jullie op deze foto:
Duidelijk humoristisch bedoeld. Wij nemen aan dat de heer Kornilov in kwestie blij was dat Nederland in het Oekraïne referendum tegen had gestemd.
b. Kunt u aangeven of u deze foto zelf heeft gemaakt?
De foto is gemaakt door Baudet.
c. Zo ja, kunt u aangeven waar deze foto is genomen?
In het appartement van Kornilov, in Den Haag, waar Baudet ongeveer een uurtje verbleef kort nadat het referendum door de NEE-stem was gewonnen. Opnieuw toont de toonzetting duidelijk de speelsheid van de omgang. Wie een serieuze quid-pro-quo afspraak heeft, zou nooit op deze manier de draak steken met de rolverdeling. Ook de ouderwetse Russische muts is - net als de goedkope zalmkuit en de fles wodka - overduidelijk een grap.
17. Op 22 juli 2016 vraagt Otten u of u uw bewering in 1Vandaag over de 50 personen die de Oekraïense geheime dienst op het Rokin kunt hardmaken. U appt terug: Nee. Info komt van Kornilov. We gaan er gewoon totaal niet meer op in, laten het dood vallen. Mediastrategie van Trump.
a. Een deskundige zegt hierover: “Dat is de ideale manier om desinformatie te lanceren. Niet dat je het zelf naar buiten brengt maar dat je door iemand anders laat doen die overtuigender is dan jijzelf.” Wat vindt u daarvan?
Dat moet u maar aan uw ‘deskundige’ vragen.
b. Waarom heeft u dit naar buiten gebracht als u zelf zegt dat het niet hard kunt maken?
Kennis van zwakke onderbouwing kwam later. Toen bleek dat we geen andere bronnen hiervoor konden vinden hebben we het punt laten vallen.
Daarnaast ontvangen we graag uw antwoord op de onderstaande vragen:
1. Bent u op de hoogte van het feit dat het IDC, het instituut waar uw fractiemedewerker John Laughland in het verleden werkzaam was, betaald werd uit Russische fondsen en is opgericht op aanwijzing van Vladimir Poetin?
Het IDC was een onafhankelijke, met privaat geld gefinancierde denktank die naar ons beste weten beslist niet “op aanwijzing van Poetin” is opgericht. Als u andere informatie heeft, zien we die graag.
2. Een deskundige stelt m.b.t. het IDC tegenover Zembla: “We know exactly who is behind it, it’s the Kremlin and it is organized by the Russians to reach out to European politicians, try to make them friendly towards Russia.” Wat is uw reactie hierop?
Geen idee. Misschien wil deze James Bond zijn kennis met ons delen?
3. Een voormalig topambtenaar uit de Amerikaanse inlichtingendiensten stelt tegenover Zembla dat u in het vizier van de inlichtingendiensten was vanwege ‘spitting pro Kremlin rhetoric in a very virulent way’. Hij noemt u ‘a bit player in a Russian propaganda war’. Wat is hierop uw reactie?
Forum voor Democratie was - net als veel partijen in de campagne destijds - tegen het associatieverdrag met Oekraïne. Oekraïne is één van de meest corrupte landen ter wereld. Met het associatieverdrag werd ongecontroleerd visumvrij reizen mogelijk en is onze markt opengesteld aan goedkope, in slechte omstandigheden geproduceerde producten die een bedreiging vormen van onze landbouw. Het is evident dat Rusland ook tegen het associatieverdrag was, maar wel om heel andere - meer geopolitieke - redenen. Het ligt dus voor de hand dat Rusland ons mogelijk als medestander zag, maar er is nooit sprake geweest van samenwerking tegen betaling en/of vergoeding.
4. In de apps zegt u dat u betaald bent door Kornilov. In hoeverre heeft u (direct of indirect) persoonlijk, of Forum voor Democratie of een voorloper daarvan of een daaraan gelieerde persoon of entiteit, geld, financiële voordelen, steun en/of toezeggingen ontvangen van personen die zijn gelieerd aan de Russische overheid? En zo ja, om wat voor bedragen en/of hulp gaat het?
Zie 13B, maar hierbij nogmaals: Baudet, noch FVD heeft ooit geld ontvangen van personen die gelieerd zijn aan de Russische overheid.
5. Zo ja, wat was de tegenprestatie van u of het Forum?
Zie het vorige antwoord. Hiervan is nooit, op geen enkel moment, sprake geweest.