Provincie Utrecht duwt platteland verder in het nauw: FVD waarschuwt voor dwangpolitiek

Wie het Ontwerp-Utrechts Programma Landelijk Gebied (UPLG) openslaat, ziet niet een toekomstvisie, maar een pakket maatregelen dat het platteland juist verder klem zet. Waar het provinciebestuur spreekt over “de provincie van het slot halen”, herkennen wij van FVD Utrecht vooral een realiteit waarin boeren, ondernemers en bewoners opnieuw de rekening betalen voor technocratisch beleid.

Het UPLG telt honderden pagina’s vol voorschriften, verboden en nieuwe modellen. Achter de gladde taal schuilt een aanpak die het agrarisch perspectief verder ondermijnt. De eigen stukken erkennen dat de gevolgen voor landbouwgrond, bedrijfscontinuïteit en economische vitaliteit “groot” zijn. Toch kiest de provincie ervoor de duimschroeven verder aan te draaien met peilverhogingen, emissienormen, functieveranderingen en bemestingsverboden.

46% stikstofreductie: een papieren eis met echte gevolgen

Volgens het plan moet de Utrechtse landbouwsector 46% stikstof reduceren. Dat is geen beleidsaccent, maar een forse ingreep in het hart van onze provinciale voedselproductie. Daarbovenop komen strikte zones:

• Binnen 250 meter rond zes Natura 2000-gebieden geldt een zwaar bemestingsverbod;
• In de Natura 2000-gebieden mag helemaal niet meer bemest worden;
• Boeren worden gedwongen tot “doelvoorschriftenvergunningen”, waarbij niet de bedrijfsvoering maar de gemeten uitstoot bepalend wordt — een recept voor permanente onzekerheid.

Uit de MER (milieueffectrapportage) blijkt dat dit direct leidt tot verlies van landbouwgrond en forse economische schade. Boeren geven zelf aan dat zij de plannen niet ervaren als perspectief, maar als druk. En dat gevoel is begrijpelijk: dit is geen uitnodiging tot samenwerken, maar een set dwangmatige randvoorwaarden die het fundament van agrarische bedrijven aantast.

Strenge interpretaties voor Europese papieren werkelijkheid

De provincie beroept zich op internationale verplichtingen, maar kiest consequent voor de zwaarste beleidsvariant. De PlanMER laat zien dat Utrecht werkt met worst-case aannames, stevige juridische buffers en maatregelen waarvan het effect op uitvoerbaarheid en haalbaarheid onzeker is. Ondanks die onzekerheden wordt het hele pakket tóch doorgezet. Dat vindt FVD Utrecht onverantwoord. Het is beleid dat meer oog heeft voor spreadsheets dan voor mensen.

Dwangverkaveling door de achterdeur

In de bijlagen worden “essentiële percelen natuur” aangewezen die omgezet moeten worden van landbouw naar natuur. In de praktijk komt dat neer op gedwongen functieverandering. Boeren worden hiermee gereduceerd tot schakels in een papieren planproces, terwijl de leefbaarheid van complete gebieden onder druk komt te staan.

Het verhaal is telkens hetzelfde:

• Grond vernatten;
• Grond omzetten;
• Grond afstoten.
  

Dit wordt gepresenteerd als beleid, maar het werkt als een breekijzer.

Vergunningverlening komt hier niet door los

Een van de hoofdredenen voor dit programma zou zijn dat de provincie “weer vergunningen kan verlenen”. Maar de PlanMER is glashelder: niets garandeert dat deze aanpak in 2027 daadwerkelijk tot versoepeling leidt. De stikstofreductie is onzeker, de uitvoering afhankelijk van medewerking van grondeigenaren, de kans op juridische vertraging is groot.

Kortom: de maatregelen zijn ingrijpend, maar het beoogde effect is allesbehalve zeker. Dat is de definitie van symboolpolitiek.

Een overheid die haar eigen inwoners wantrouwt

Door het hele UPLG loopt één lijn: controle. Boeren moeten rapporteren, monitoren, aantonen en bijstellen. Niet omdat het vertrouwen er is, maar juist omdat het ontbreekt. Zo ontstaat geen partnerschap, maar een bureaucratisch toezichtregime dat vanuit Utrecht wordt opgelegd aan mensen die al generaties lang hun land beheren.

FVD Utrecht kiest voor realisme en respect

Wij pleiten voor een koers waarin vrijheid, vakmanschap en gezond verstand centraal staan. Dat betekent:

1. Stoppen met stikstofzones en bemestingsverboden - Deze regels zijn disproportioneel en tasten het agrarisch perspectief aan;
2. Geen gedwongen functieverandering - Grondgebruik moet gebaseerd zijn op vrijwilligheid, niet op verkapte onteigening;
3. Vergunningverlening loskoppelen van modeldwang - Beleidskeuzes moeten gebaseerd zijn op feiten, niet op worst-case rekenmodellen;
4. Ruimte voor innovatie zonder Haagse of Brusselse normering - Boeren lossen problemen op — als zij niet gehinderd worden door overregulering;
5. Een provincie die naast haar inwoners staat - Vertrouwen als uitgangspunt, niet toezicht als standaard.

Dit is het moment om in te grijpen

Het UPLG ligt tot 16 februari 2026 ter inzage. Iedere inwoner kan een zienswijze indienen. Wij roepen Utrechters op om dat te doen. Dit is een cruciaal moment om op te komen voor onze boeren, voor onze leefomgeving en voor de vrijheid van onze provincie.

De richting die Utrecht kiest, bepaalt hoe ons landschap, onze economie en onze gemeenschappen eruitzien voor de komende generaties. Forum voor Democratie blijft zich inzetten voor een koers die wél werkt — nuchter, realistisch en rechtvaardig.