Waarom biomassa géén ‘duurzame’ energiebron is

Waarom biomassa géén 'duurzame' energiebron is

Biomassa is niet CO2-neutraal
Het wordt zwaar gesubsidieerd
Het bedreigt de biodiversiteit en de leefomgeving

Een kostbare vergissing

Zowel het Parijsakkoord als het Energieakkoord noemt gebruik van biomassa als energiebron ‘duurzaam’. Met ‘biomassa’ wordt organisch materiaal zoals hout en zaagsel bedoeld, dat onder andere in kolencentrales wordt verstookt om elektriciteit op te wekken en zodoende een vervanging kan zijn voor zgn. ‘fossiele’ brandstoffen. Deze biomassa is echter in het geheel niet ‘duurzaam’. Verstoken ervan leidt tot minstens evenveel CO2 uitstoot als fossiele brandstoffen. Het kost bakken met geld. En het draagt op geen enkele wijze bij aan de beoogde ‘energietransitie’.

Op dit moment is zo’n zeven procent van ons energieverbruik ‘duurzaam’ - en Rutte wil dit percentage omhoog brengen naar zestien procent in 2023. Om ook maar enigszins in de buurt te komen van deze onhaalbare doelstelling heeft men besloten om gebruik van biomassa zwaar te subsidiëren. Met als gevolg dat nu ruim 60 procent van onze ‘duurzame’ energie afkomstig is uit biomassa.

Nogmaals: een uiterst kostbare vergissing.

Niet CO2-neutraal

Want allereerst: biomassa is beslist niet CO2-neutraal. Het kappen van grote hoeveelheden bos in voornamelijk Canada, Rusland en de VS is al een hele onderneming die aardig wat fossiele energie vergt. Met ouderwetse bulldozers, kettingzagen en heftrucks moeten boomstammen klein worden gekregen en vervolgens moeten containers vol houtsnippers op grote vrachtschepen en met zware dieseltrucks naar ons land worden vervoerd.

Bij verbranding stoot biomassa daarna per opgewekte kilojoule zo’n 15% meer CO2 uit dan steenkool. En zelfs 95% meer dan gas.[1] Voorstanders betogen dat deze uitstoot niettemin ‘duurzaam’ is omdat zij al onderdeel was van de ‘koolstofkringloop’. Terwijl steenkool en gas uit de grond worden gehaald en dus nieuwe koolstofmoleculen aan de kringloop toevoegen.

Het veronderstelde probleem van CO2 is echter niet dat het ‘in de koolstofkringloop’ zit. Het broeikaseffect komt - voor zover het bestaat - voort uit de toegenomen concentratie broeikasgassen in de atmosfeer. Zolang koolstof in vaste vorm in bomen is opgeslagen, draagt het dus niet bij aan dit broeikaseffect. Pas wanneer hout wordt gekapt en verstookt, en de koolstofmoleculen waaruit het bestaat als CO2 vrijkomen, ontstaat de eventuele opwarming waar het allemaal om te doen was.

Uiteraard kun je de CO2 die vrijkomt bij het verstoken van biomassa vervolgens weer uit de atmosfeer halen door nieuwe bomen te planten (ook al duurt dat vele decennia - een boom heeft immers tijd nodig om te groeien). Maar dat geldt natuurlijk óók voor de CO2 die vrijkomt door het verstoken van steenkool of gas. Geen reden om eerst hele bossen en hun bijbehorende ecosystemen te vernietigen voordat je nieuwe bomen plant.

Verlies aan biodiversiteit

Precies het verlies aan kostbare biodiversiteit dat het massaal kappen van bossen (om maar tot die ‘duurzame’ biomassa te komen) tot gevolg heeft, maakte dat de Europese koepelorganisatie van wetenschapsacademies (de EASAC) in 2017 alarm sloeg. Bijna tweehonderd wetenschappers schreven een brief aan de Europese autoriteiten waarin zij stellen dat het verbranden van houtpellets stukken schadelijker is dan het gebruik van ‘fossiele’ brandstoffen.[2] Ook de KNAW sprak zich uit tegen het gebruik van biomassa. Al in 2015 publiceerde zij een dringende oproep aan de regering om direct met subsidiëring te stoppen.[3] In aanvulling waarschuwde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) voor de gevaren die het verstoken van biomassa heeft voor de luchtkwaliteit.[4]

3,6 miljard subsidie

Kortom: het verbranden van hout heeft grote ecologische schade tot gevolg en zorgt voor aanzienlijke risico’s voor de volksgezondheid. Het leidt tot minstens evenveel CO2-uitstoot als het verstoken van steenkool of gas. En het is ook nog eens peperduur. Het moet zelfs zwaar gesubsidieerd worden. In 2016 alleen al ontvingen Nederlandse kolencentrales ruim 3,6 miljard euro subsidie voor het stoken van biomassa - een bedrag dat de komende jaren alleen maar verder zal toenemen.[5]

Daarmee is biomassa op geen enkele wijze een ‘duurzame’ energiebron. Door biomassa kunstmatig in het vakje ‘duurzaam’ te schuiven wordt een rookgordijn opgetrokken en kan de regering zeggen dat zij werkt aan de zogenaamde ‘energietransitie’ - ook al is daarvan in werkelijkheid geen sprake.

Het enige resultaat: heel veel kosten voor de Nederlandse belastingbetaler.

Bronnen: