Lidewij de Vos in gesprek met Koolmees over kabinetsformatie

Vandaag bracht Lidewij de Vos een bezoek aan informateur Wouter Koolmees. In aanloop naar de formatie presenteert De Vos een alternatief voor het gebruikelijke proces van achterkamertjespolitiek, waarbij partijen onderling standpunten inwisselen. Als het aan de fractievoorzitter van FVD ligt, worden kabinetsplannen gevormd op basis van wisselende meerderheden in het parlement. Door middel van stemmingen zou de Kamer de hoofdlijnen voor de aankomende vier jaar moeten uiteenzetten; de invulling van deze richtingen zou moeten worden gerealiseerd door ministers. 

In een brief aan de formateur legt De Vos uit hoe ze dit proces voor zich zit. De brief is hieronder te lezen.

Geachte heer Koolmees,

Nederland is gebouwd door generaties die durfden te dromen en de moed hadden om die dromen waar te maken. Van de strijd tegen het water in de Gouden Eeuw tot de wederopbouw na 1945, van de Deltawerken tot de kenniseconomie – telkens toonden Nederlanders dat het onmogelijke mogelijk is als we durven, samenwerken en vooruitkijken.

Die lijn voortzetten is de fundamentele opdracht van elk kabinet. Niet beheren wat er is, maar bouwen aan wat komen moet. Niet de problemen van vandaag doorschuiven naar morgen, maar oplossen met visie en daadkracht. Niet Nederland klein houden uit angst, maar groot maken met ambitie.

Met deze brief wil Forum voor Democratie een constructieve bijdrage leveren aan de formatie van een kabinet dat Nederland weer laat groeien, waarin alle Nederlanders die willen bijdragen worden gehoord – en waarin we samen bouwen aan een land om trots op te zijn.

Probleemanalyse: dertig jaar stilstand onder 'stabiel bestuur'

De afgelopen 35 jaar heeft Nederland stabiel bestuur gekend zoals zelden tevoren. Lubbers 12 jaar, Kok 8 jaar, Balkenende 8 jaar, Rutte 14 jaar – toonbeelden van de veelgeprezen stabiliteit. Toch moeten we ons afvragen: wat heeft al die stabiliteit ons gebracht?

Het eerlijke antwoord is pijnlijk: Nederland is niet vooruitgegaan, maar achteruitgegaan. Onder het mom van stabiel bestuur hebben fundamentele verzuimen zich opgestapeld.

Er zijn geen grote projecten meer gerealiseerd die Nederland structureel verbeteren: geen nieuwe Deltawerken, geen visionaire infrastructuur, geen investeringen die generaties verder helpen. We zijn gestopt met bouwen en begonnen met beheren. Er ligt geen langetermijnplan voor de ontwikkeling van Nederland in de komende 25 tot 50 jaar. Elk kabinet kijkt vier jaar vooruit, niet een generatie. We drijven op de golven in plaats van de koers te zetten.

Ons perfecte energiesysteem is vervangen door onbetrouwbare wiebel-energie, terwijl we onze eigen aardgaswinning stopten. We maakten ons kwetsbaar en afhankelijk, terwijl we energieonafhankelijk hadden kunnen zijn.

Ongecontroleerde niet-westerse massa-immigratie kost ons land inmiddels per saldo €25 miljard per jaar, terwijl integratie faalt en parallelle samenlevingen ontstaan. De cohesie in onze samenleving is verdwenen, polarisatie regeert – Nederlanders herkennen hun eigen straten en wijken niet meer.

Onderwijs, zorg en politie kampen met grote tekorten, die al 15 jaar geleden werden voorzien. Er is een woningtekort van 400.000 woningen dat we zelf hebben veroorzaakt door miljoenen mensen binnen te laten en niet te bouwen. De prestaties van ons onderwijs dalen jaar na jaar in internationale vergelijkingen. Een modaal huishouden is in vrij besteedbare consumptieve koopkracht circa 40 procent achteruit gegaan vergeleken met 1995. Mensen werken harder maar komen niet vooruit. De belofte van welvaart is verbroken.

Verstikkende regelgeving – deels zelf verzonnen, deels door Brussel opgelegd – zet Nederland volkomen vast. Boeren kunnen niet meer ondernemen, bouwers niet meer bouwen, ondernemers verdrinken in papier. Nederland heeft haar soevereiniteit inmiddels grotendeels aan de EU overgedragen. De onpartijdigheid van ons rechtssysteem en pluriformiteit in media staan onder druk. 

Dit is de harde waarheid: het zogeheten ‘stabiele bestuur’ heeft Nederland en Nederlanders de afgelopen 35 jaar heel weinig positiefs gebracht. Stabiliteit kan ook stilstand betekenen. En stilstand is achteruitgang in een wereld die niet stilstaat.

Korte termijn opdracht: directe verlichting voor Nederlanders

Het nieuwe kabinet moet direct laten zien dat politiek verschil maakt in het dagelijks leven van mensen. Niet over vier jaar, maar binnen zes maanden.

Een einde aan de massale immigratie als eerste prioriteit. Een directe asielstop, uitbreiding van de bestaande remigratiewetgeving en herstel van Nederlands zeggenschap over onze grenzen is cruciaal om de rust en cohesie in de samenleving te herstellen. Arbeidsmigratie moet alleen worden toegestaan daar waar echt nodig en met hoge kwaliteitseisen.

Herstel van onze welvaart. Nederlandse gezinnen moeten direct merkbare koopkrachtverbetering krijgen. Dat betekent: drastische belastingverlaging voor werkenden, lagere energielasten, betaalbare boodschappen – te financieren uit de tientallen miljarden die nu jaarlijks naar o.a. migratie- en klimaatbeleid gaan. Concreet spreken we over gemiddeld minstens €400 netto meer per maand voor modale huishoudens.

Oplossen van de woningnood. Door de bureaucratie te doorbreken, door remigratie te bevorderen en te investeren in optoppen en splitsen, moeten jaarlijks 100.000 woonplekken worden vrijgespeeld. Jongeren moeten weer zelfstandig kunnen wonen vanaf hun 22e, gezinnen moeten ruimte hebben om te groeien.

Herstel van onze energie-onafhankelijkheid. De Groningse gasvelden moeten open voor Nederlands eigen gebruik, we moeten investeren in kernenergie en stoppen met de wiebel-energie die ons afhankelijk en arm maakt. Groningen moet volledig worden gecompenseerd en aardbevingsbestendig gemaakt. Dit levert direct lagere energierekeningen en strategische zekerheid.

En tot slot deregulering. We hanteren een maximale doorlooptijd van zes maanden voor alle vergunningen. We stoppen het stikstofbeleid dat onze boeren – de beste ter wereld – kapot maakt op basis van dubieuze modellen. Ondernemers laten we weer ondernemen. 

De bespaarde miljarden investeren we in Nederlandse gezinnen, onderwijs en zorg. Deze maatregelen geven mensen direct lucht, herstellen vertrouwen – en tonen dat Nederland weer een land kan zijn waar hard werken wordt beloond.

Lange termijn focus: het Nederland van 2050

Maar een kabinet dat alleen brand blust, bouwt geen toekomst. Nederland heeft behoefte aan een ambitieuze langetermijnvisie die ons land weer tot wereldtop maakt. We moeten weer bouwen aan grote projecten zoals onze voorouders dat deden.

Schiphol op zee: een kunstmatig eiland voor de kust van IJmuiden dat 100 miljoen passagiers aankan en in de Randstad 2.700 hectare vrijmaakt voor woningbouw en natuur. Een hyperloopnetwerk dat heel Nederland in 15 minuten verbindt en regio en stad onderling bereikbaar maakt. Nieuwe Maasvlakte uitbreidingen voor onze haven en energieprojecten.

Dit zijn geen fantasieën maar haalbare projecten die werkgelegenheid, welvaart en trots opleveren. We moeten investeren in de sectoren waarin we wereldleider zijn. ASML en de halfgeleiderindustrie, agri-tech en precisielandbouw, maritieme innovatie, cybersecurity.

We moeten ook een eigen sterke gespecialiseerde defensie-industrie opbouwen door een deel van de defensieuitgaven daarvoor vrij te maken. We moeten ons onderwijssysteem hervormen zodat we weer toptalent opleiden in sectoren die Nederland sterk maken: technologie, exacte wetenschappen, gezondheidszorg, onderwijs zelf.

Focus op excellentie en praktisch kunnen. We moeten de ziel van Nederland terugbrengen: respect voor wie werkt en onderneemt, zorg voor elkaar in gemeenschappen, trots op onze identiteit en prestaties, vrijheid om te zeggen wat je denkt. Niet door te prediken maar door te doen: door ruimte te geven, vertrouwen te herstellen, en te bouwen aan een samenleving waar mensen weer bij willen horen. Dit Nederland – welvarend, veilig, vrij, innovatief, trots – is binnen 25 jaar bereikbaar.

Nieuw kabinet: breed draagvlak en volksvertegenwoordiging

Deze grote opdrachten – directe verlichting en langetermijnvisie – vragen om een kabinet dat Nederland vertegenwoordigt, niet alleen Den Haag. Dat betekent: alle geledingen van de samenleving moeten zich herkennen in het kabinet. Werkende mensen, ondernemers, boeren, zorgverleners, technici, studenten en docenten. Niet alleen bestuurders en politieke professionals, maar mensen met praktijkervaring die weten hoe Nederland echt werkt.

Dat betekent ook: de bevolking moet zich kunnen uitspreken over belangrijk beleid via bindende referenda. Directe democratie versterkt de rechtstreekse band tussen burgers en bestuur.

Onze voorkeur gaat uit naar een aanpak waarin op diverse thema's eerst vrij wordt gestemd in de Tweede Kamer, om vervolgens vakministers te benoemen die deze besluiten kunnen uitvoeren. Thema's waarvoor al meerderheden bestaan – zoals het inperken van migratie, de invoering van een bindend referendum en het starten met de bouw van extra kerncentrales – kunnen op deze wijze eindelijk tot uitvoering komen. Zo doorbreken we de impasse van een dichtgetimmerd coalitieakkoord en bevorderen we een dynamische, democratische besluitvorming die de wil van het volk weerspiegelt.

Concreet zou dit betekenen dat we beginnen met een serie algemene stemmingen in de Tweede Kamer om duidelijk te krijgen voor welke standpunten thans meerderheden bestaan. Bijvoorbeeld, over ‘rechts’: inperking van het asiel- en migratierecht; investeren in kernenergie; vermindering van de regeldruk; behoud van de hypotheekrenteaftrek. Maar ook, over ‘links’: democratische vernieuwing; verbetering onderwijs; invoering bindende referenda; tranchering van het eigen risico in de zorg.

Vervolgens zou de Kamer uit haar eigen midden een premier kunnen kiezen, op vergelijkbare wijze als nu een Kamervoorzitter wordt gekozen. Deze premier kan ministers benoemen in samenspraak met partijen die – afhankelijk van de portefeuille – tot de ‘meerderheid’ behoren die tijdens de stemmingen naar voren is gekomen.

Een direct aan de premier verantwoording afleggende minister van financiën opereert als spelverdeler. En tussentijds kan de Kamer controle uitoefenen op het beleid, bijsturen waar nodig en desnoods een referendum uitschrijven als dat nodig wordt geacht.

Alleen met zo'n breed gedragen kabinet zal de cohesie in de samenleving terugkeren. Alleen dan kunnen we de polarisatie doorbreken en samen bouwen. Alleen dan krijgen we het vertrouwen terug dat nodig is voor grote veranderingen. 

Conclusie

Forum voor Democratie wil graag een constructieve bijdrage leveren aan dit proces. We zijn

bereid regeringsverantwoordelijkheid te nemen, niet vanuit eigenbelang, maar omdat Nederland deze koerswijziging nodig heeft.

We brengen concrete, haalbare plannen mee. We brengen verbinding met miljoenen Nederlanders die zich niet gehoord voelen. En we brengen de durf om grote beslissingen te nemen. Nederland heeft niet nóg vier jaar driften nodig, maar een kabinet dat bouwt en weer ouderwets vooruit kijkt, dat durft, dat leidt. Een kabinet dat de lijn voortzet van generaties Nederlanders die het onmogelijke mogelijk maakten.

Laten we samen bouwen aan een Nederland waar iedereen die wil bijdragen, meetelt. Een

Nederland dat weer groeit. Een Nederland waar we trots op kunnen zijn. Een Nederland voor onze kinderen.

Met vriendelijke groet en de bereidheid tot constructief overleg,

Lidewij de Vos

Fractievoorzitter Forum voor Democratie

Lid Tweede Kamer der Staten-Generaal