Nieuwe richtlijnen sturen aan op minder vleesconsumptie: Van Houwelingen (FVD) stelt Kamervragen
De Gezondheidsraad, dat onafhankelijke advisering aan regering en parlement op het gebied van volksgezondheid geeft, heeft nieuwe voedingsrichtlijnen gepubliceerd waarin wordt aangestuurd op het terugdringen van de vleesconsumptie en het stimuleren van plantaardige eiwitten. Deze adviezen zullen onder meer door het Voedingscentrum worden verwerkt in een vernieuwde Schijf van Vijf die vanaf volgend jaar breed wordt ingezet voor onder meer educatieve doeleinden, zo ook in het basisonderwijs.
Forum voor Democratie maakt zich zorgen over de toenemende sturing en gedragsbeïnvloeding die uitgaat van de richtlijnen van de Gezondheidsraad. Waar voorlichting over voeding oorspronkelijk zou moeten gaan om objectieve informatie lijken de aanbevelingen van vandaag de dag steeds nadrukkelijker onderdeel van een bredere agenda, beter bekend als de ‘eiwittransitie’. De Gezondheidsraad roept zelfs op tot “krachtig overheidsbeleid” om plantaardige voeding de norm te maken. Een zorgelijk precedent waarbij de overheid meer en meer ingrijpt in de individuele keuzevrijheid van Nederlanders wat betreft voedsel.
De richtlijnen zijn überhaupt opmerkelijk te noemen, gezien het feit dat er binnen de voedingswetenschap geen eenduidige consensus bestaat over de vermeende gezondheidsvoordelen van plantaardige diëten. Dierlijke voeding bevat essentiële voedingsstoffen die moeilijk te vervangen zijn, terwijl plantaardige eiwitten minder efficiënt worden opgenomen. Juist daarom is het van groot belang dat richtlijnen die voor de gehele bevolking gelden gebaseerd zijn op wetenschappelijk bronnen, vrij van ideologische of activistische doelen. Het heeft er alle schijn van dat dat laatste hier sterk het geval is. Minder vlees op het bord zou er volgens de Gezondheidsraad immers toe leiden dat mensen 'gezonder' zijn en de planeet 'leefbaar' blijft.
FVD vraagt het kabinet om opheldering over de nieuwe richtlijnen, de wetenschappelijke basis eronder, de mogelijke invloed van belangenorganisaties en internationale agenda's en de gevolgen voor de volksgezondheid en Nederlandse agrarische sector. Voedselkeuzes behoren tot de persoonlijke levenssfeer en de overheid dient zich daarin uiterst terughoudend op te stellen. Om die reden dient Pepijn van Houwelingen Kamervragen in namens Forum voor Democratie.
De volledige reeks Kamervragen leest u hieronder:
Schriftelijke vragen aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de nieuwe richtlijnen van de Gezondheidsraad waarin gesteld wordt dat Nederlanders plantaardiger moeten gaan eten
1. Is de minister ermee bekend dat de Gezondheidsraad adviseert om onder andere de consumptie van rood vlees terug te brengen tot maximaal 200 gram per week en om plantaardige voeding de norm te maken omdat dit gezonder zou zijn voor mensen en beter voor het milieu?
2. Wat is de visie van de minister op deze nieuwe richtlijnen van de Gezondheidsraad?
3. Binnen de voedingswetenschappen is er veelvuldig discussie over wat een dieet gezond maakt; wat is de definitie van “een gezond dieet” volgens de minister?
4. De Gezondheidsraad roept op tot “krachtig overheidsbeleid” om plantaardige voeding de norm te maken; welke concrete maatregelen overweegt het kabinet?
5. Is de minister het met Forum voor Democratie eens dat er in de voedingswetenschap nog altijd geen consensus bestaat over wat gezond en ongezond is - door onder andere de complexiteit van het menselijk lichaam en uiteenlopende onderzoeksresultaten - en daarom voorzichtigheid geboden is bij het normatief voorschrijven van eetpatronen aan de gehele bevolking?
6. Is de minister bekend met het feit dat, om het eiwittekort als gevolg van het eten van minder rood vlees aan te vullen, de Gezondheidsraad het eten van peulvruchten adviseert?
7. Is de minister op de hoogte van verschillende onderzoeken uit de voedingswetenschap waaruit blijkt dat plantaardige eiwitten minder goed worden opgenomen door het menselijk lichaam?
8. Is de minister bekend met de aanbeveling van de Gezondheidsraad in dit advies om elke dag een handje pinda’s te eten?
9. Is de minister op de hoogte van verschillende onderzoeken uit de voedingswetenschap waaruit blijkt dat er in pinda’s veelvuldig anti-nutriënten aanwezig zijn, zoals lectinen, die de opname van essentiële vitamines en mineralen - bijvoorbeeld zink en calcium - blokkeren?
10. Is de minister bekend met verschillende onderzoeken uit de voedingswetenschap waaruit blijkt dat onbewerkt rood vlees nutriënten bevat die buitengewoon goed door het menselijk lichaam opgenomen kunnen worden?
11. Is de minister bekend met verschillende onderzoeken uit de voedingswetenschap waaruit blijkt dat er in onbewerkt rood vlees essentiële micronutriënten te vinden zijn, die in veel mindere mate voorkomen in plantaardige voeding?
12. Is de minister bekend met verschillende onderzoeken uit de voedingswetenschap waaruit blijkt dat dierlijke voeding een hogere nutriëntendichtheid heeft dan plantaardige voeding?
13. Hoe waarborgt de minister dat wetenschappelijke advisering, in dit geval door de Gezondheidsraad, onafhankelijk blijft van politieke ideologieën, activistische stromingen en commerciële lobbygroepen?
14. kan de minister uitsluiten dat de richtlijn van de Gezondheidsraad wordt beïnvloed door belangenorganisaties, NGO’s of internationale agenda’s die zijn gericht op het verminderen van de vleesconsumptie, bijvoorbeeld omdat het verminderen van de vleesconsumptie ‘goed voor het klimaat’ zou zijn?
15. Welke mogelijke gevolgen ziet u voor de volksgezondheid met betrekking tot risico’s op tekorten aan bepaalde voedingsstoffen in het menselijk dieet bij sterk plantaardige diëten?
16. Welke economische gevolgen voorziet het kabinet voor de Nederlandse boeren als deze adviezen beleidsmatig worden gevolgd?
17. Wanneer is volgens de minister de grens bereikt tussen het bevorderen van volksgezondheid en individuele keuzevrijheid?
18. Is de minister het met Forum voor Democratie eens dat iemands voedsel dieet uiteindelijk een persoonlijke verantwoordelijkheid is en dat het onwenselijk is dat de staat overgaat tot nudging - bijvoorbeeld middels accijnzen - en andere vormen van gedragssturing om de consumptie van dierlijke eiwitten te verminderen?
19. Deelt het kabinet de opvatting van Forum voor Democratie dat de vrijheid om vlees te eten te allen tijde gewaarborgd moet blijven?
20. Kan de minister uiteenzetten op welke wijze wordt gewaarborgd dat in de aangekondigde update van de Schijf van Vijf - een veelvuldig gebruikt instrument in het basisonderwijs - uitsluitend wetenschappelijk onderbouwde gezondheidsinformatie wordt opgenomen, en dat er daarbij geen sprake zal zijn van ideologisch of activistisch gedreven gedragssturing, bijvoorbeeld door jonge kinderen aan te leren dat het eten van rood vlees slecht zou zijn voor henzelf of voor de planeet?
21. Is de minister het met Forum voor Democratie eens dat gezondheidsadviezen uitsluitend op gezondheidsinformatie moeten worden gebaseerd en dat het dus nooit zo kan zijn dat gezondheidsadviezen (deels) worden gebaseerd op overwegingen die te maken hebben met klimaatbeleid?
22. Is de minister bekend met de zogenaamde ‘eiwittransitie’? Hoe zou de minister de ‘eiwittransitie’ zelf in het kort omschrijven?
23. Is zo’n ‘eiwittransitie’ volgens de minister noodzakelijk? En zo ja waarom?
24. Maakt dit advies van de Gezondheidsraad onderdeel uit van deze ‘eiwittransitie’? Met andere woorden, is een van de doelen van dit advies van de Gezondheidsraad om bij te dragen aan de ‘eiwittransitie’?
25. Kan de minister deze vragen zo spoedig mogelijk en afzonderlijk van elkaar beantwoorden?